Cornelia Petronella Bos (1911-1991) volgde ‘tekenlessen’, lees ik, en had belangstelling voor het ‘heelal’ en voor de ‘natuur’.
Welja: zij had evengoed professor kunnen worden.
Uit haar teksten en tekeningen komt een grondige, ordelijke en zelfs strenge en wetenschappelijke geest naar voren.
Maar ook kunstzinnigheid: een ongewone combinatie van kwaliteiten in één persoon.
Toevallig valt haar persoonlijke afscheid van dit huis - als jongere dochter! - samen met een keerpunt in de geschiedenis: 200 jaar lang werden de boerderijen op deze kenmerkende manier gebouwd en ingericht.
Maar met de modernisering is dit abrupt afgelopen, zodat veel gebruiksvoorwerpen eveneens verdwijnen.
Die, mét hun wonderlijke namen, herinneren aan een manier van leven en werken die twee eeuwen stand gehouden heeft.
 |
| Uit: "200 jaar Lutjebosch". Tekeningen en tekst van Cornelia Petronella Bos. |
Zij wilde voor zichzelf alles documenteren zodat zij haar geboortehuis ‘bij zich kan dragen’ (die kleine tekeningen) maar tegelijkertijd documenteert ze, bijna toevallig (of toch niet helemaal?) een voor iederéén verdwijnende wereld.
Het geeft een zekere troost dat zij dit alles met zoveel liefde heeft vastgelegd.
Want ik lijd er zelf onder: het steeds lelijker, ziellozer en ‘leger’ wordende landschap.
‘Het is gezien, het is niet onopgemerkt gebleven’ (Reve).
Tenminste door háár.
 |
| Uit: "200 jaar Lutjebosch". Tekeningen en tekst van Cornelia Petronella Bos. |
Als je deze schetsboekjes bekijkt verbaast het eigenlijk steeds minder dát zij dit zo heeft opgetekend, en steeds méér dat zovele anderen zoiets niet hebben gedaan.
Dat iedereen zo maar een beetje leeft, en zo weinig ziet, en nergens bij stil lijkt te staan.
Maar eigenlijk is dat niet zo: het verschil zit 'm in de vorm die zij geeft aan een vermoedelijk veel breder gedeelde ervaring.
Daardoor was zij dus tóch een echte kunstenaar: ze heeft de werkelijkheid een stukje werkelijker gemaakt.
En daarmee óók voor anderen ontsloten.
Mila Gras-Glas (1968)
* Lutjebosch is een boerderij in Noord Groningen, te Usquert.
