Over jokken

Jokken lijkt een woord voor kleine kinderen.

Niet van toepassing boven de zes jaar.

Maar volgens aanhangers van het leugentje om bestwil klinkt liegen zo negatief.

Spelen met de waarheid hoort juist bij volwassenheid, menen zij.

Hun wat kinderlijke woordkeus (jokken, spelen, leugentje) heeft de schijn een beetje tegen, dát wel.

Je kunt het praktisch bekijken, of, zo je wilt, economisch.

Zo beschouwd gaan jokkebrokken vooral met hun tijd mee.
Zoals de Amerikaanse humorist Josh Billings opmerkte:

Hoe schaars de waarheid ook is, het aanbod heeft toch altijd de vraag overtroffen.

Een verstandig mens leurt niet met waren waarvoor geen markt bestaat.

Toch?

Daarbij kan iederéén de waarheid vertellen.

Om te jokken is daarentegen enig vernuft nodig.

Dichters liegen de waarheid 

schreef Bertus Aafjes.

Jokken bij wijze van artistieke vrijheid, dus.

Hiermee verraadt een eerlijk mens zich als middelmatig.

Op het saaie af.

Maar een oude wijze sprak:

De mond die liegt, doodt de ziel. 

André Maurois formuleerde het eigentijdser:

Vele leugens worden meer door onverschilligheid ingegeven dan door huichelarij.

Achteloos liegen getuigt dan ook vooral van liefdeloosheid.
In het bijzonder voor eerlijke toehoorders, die immers - volgens het principe "zoals de waard is vertrouwt hij zijn gasten" - goedgelovig zijn.

Want geconsumeerde leugens beïnvloeden het gedrag van goedgelovige luisteraars.

Dit wekt bij jokkebrokken - onwillekeurig – een meewarig glimlachje op.

Kijk nou eens: die sukkels begrijpen het spel van de grote mensen niet!

Om goed te jokken moet je je leugens onthouden.

Houd een logboek bij: wat en hoe gejokt tegen wie.

Dit getuigt tenminste van liefde, voor eerlijke medemensen.

Want gejok kán worden ingegeven door goede bedoelingen: "Hartelijk bedankt voor het peper- en zoutstel".
Maar liefdevolle jokkebrokken etaleren het cadeau, als de gevers langskomen.

Onverschilligheid: niet eens onthouden wat je tegen wie hebt gejokt.

Van dode zielen, voor dode zielen.

Rémi Glas (1955)