Architect en socioloog Mári Glas (1968) buigt zich over noodlijdende vraagstukken in wetenschap en samenleving. Onder zijn redactie schrijven zijn (half)zussen Rémi ('55), Lis ('57), Mila ('68) en Ira ('83) Glas op hun Eigen Wijze met hem mee, over zelfgekozen onderwerpen. Waar het langer moet, laten zij hun ideeën rijpen op eikenhout en vullen hun eigen blogs hiermee. Waar het korter kán schenken zij hieruit gezamenlijk een Glaasje, van maximaal 300 milliliter, oftewel 300 woorden. Proost!


woensdag 15 februari 2017

Stemwijzer 2017: megavaag

In mijn vorige stukje* bleek dat stellingen schrijven een kwestie van nuances is.
Geen ‘afpakken’ maar ‘afnemen’, bijvoorbeeld.

Inderdaad een wereld van verschil.
Want 'afpakken' dekt precies de lading.
Aan ‘afnemen’ kun je echter alles ophangen.
Geen nuances dus, maar juist uiterst vaag.

De beste stuurlui staan aan wal.
Weet ik best.

Maar met woorden als getallen (‘afpakken’) weet je wat je krijgt.
Want spruitjes blijven spruitjes nietwaar?
Beetje bitter. 
Linksom (eufemisme) óf rechtsom (pejoratief).**
Als inburgeraars straks verplicht spruitjes moeten eten, van een door ons kiezers gekozen regeringspartij, kunnen we achteraf niet doodleuk de handen wassen.
In onschuld, mét die penetrante spruitjeslucht er nog aan.

Naar eigen zeggen leerden de makers van hun fouten.
Zo gebruikten ze eerder “per ongeluk” het woord megastallen.***
Inderdaad een woord met een wat negatieve gevoelswaarde!
Om terug te komen op het ‘afpakken’ (ook al zo’n akelig woord!): in megastallen pak je dieren eigenlijk alles af.
Onder meer: hun (bewegings)vrijheid, voelhoorns, (krul)staart, eieren, moedermelk, jongen, zonlicht, gezondheid, lievelingseten, liefdesleven en – uiteindelijk, of, steeds vaker: hemeltergend snel! – hun leven.
Leuker kunnen we het niet maken, wél duidelijker.

Megastal betekent letterlijk: een stal die aanzienlijk groter is dan een gangbare stal, terwijl dieren er juist dichter bij elkaar opgesloten zitten.
Eigenlijk is er helemaal geen synoniem voor megastal.
Want ‘grote’ stal dekt de lading niet.
Neem de ogenschijnlijk neutrale stelling: “Er moeten geen grote stallen meer bijkomen”.
“Wij hebben paarden”, kunnen paardenliefhebbers denken, “die passen niet in een klein hokkie”.
Argeloos spreken zulke kiezers zich vervolgens uit vóór 'grote' stallen.
Al tekenden zij hoogstpersoonlijk petities tégen megastallen.
Stem wíjzer?!

Prima woord, stal.
Het venijn zit klaarblijkelijk in de staart, ‘mega’.

Gevonden op Google:
Megaopslag (voor digitale gegevens)
Megasnoek
Megavuurwerk
Megadeals
Megamuizenschommel
Megaprivacy
Megamillions
Megabioscoop
Megastal

Allemaal even positief.
Behalve, toegegeven, megastal.
Bitter bijsmaakje.
Net als spruitjes.

Mári Glas (1968)

* Mári Glas, “Stemwijzer: 2017: welterusten kiezer!
** Eufemisme: iets wordt minder onaangenaam voorgesteld dan het in werkelijkheid is; minder confronterende voorstelling van een taboe. Pejoratief: een woord met minder prettige gevoelswaarde; roept ongunstige associaties op.
*** Toine Heijmans, “Stemwijzer”, uit de Volkskrant, 7 februari 2017

Geen opmerkingen:

Een reactie posten