Gerrit Rietveld, Dutch Design én Ikea

Wat zou architect én meubelontwerper Gerrit Rietveld gevonden hebben van Ikea?*

Toonaangevende hedendaagse Dutch Designers ontwerpen voor Ikea.

De belangrijkste kenmerken van Dutch Design** – “minimalistisch, experimenteel, innovatief, onconventioneel, humor” – passen Rietveld naadloos.

Maar aan de aartsvader (†1964) kunnen we het helaas niet meer vragen.

Andere Dutch Designers verafschuwen Ikea.***

Zo is het huis van Richard Hutten Ikea-vrij.
Op het dwangmatige af.

Laat staan dat hij voor Ikea zou ontwerpen:

Omdat ze mij en mijn collega’s kopiëren en afval maken. Ik ben een groene ontwerper; mijn huis is energieneutraal, ik heb geen auto meer en ik maak duurzame producten die mensen koesteren. Zij doen zich voor als een groen bedrijf, maar dat zijn ze niet. Bij Ikea koop je een stoel voor 5 euro; die donder je veel sneller weg. Ik heb een hekel aan zulke verspilling.***

Ook Rietveld verzette zich tegen nodeloze verspilling.****
Evenmin als Hutten maakte Rietveld per definitie praktische gebruiksvoorwerpen: "zitten is een werkwoord".
De wereldberoemde Rietveldstoel zit dan ook beroerd, evenals de duurste (tienduizend euro!) Hutten-stoelen.
Hoewel betaalbare stoelen natuurlijk lekker moeten zitten, selecteren musea juist niet op comfort, aldus Hutten.

Eigenlijk ontwerpt hij het liefst voor musea: 
“daarvoor doe ik het”.***

Rietveld daarentegen belandde eerder óndanks zichzelf in musea.

Hoewel hij het fabricageproces en de nieuwe truttigheid van veel Ikea-meubelen zou hebben verafschuwd, zou hij de ingenieuze stapelbaarheid, het doe-het-zelf aspect en de – deels hieruit voortkomende! – betaalbaarheid van de producten vermoedelijk hebben toegejuicht.

Bovendien was Rietveld een idealist.
Aandoenlijk, haast.

Dit in flagrante tegenstelling tot Hutten:

Er zijn klanten die zich willen onderscheiden met design en ineens heeft jouw werkster dezelfde lamp als jij. Alleen betaalde jij er 2000 euro voor, en zij 20.[...] Iedereen een Hutten, ja graag, maar dan wel op een ethische manier.***

Ethiek anno 2017: jezelf “onderscheiden” met - voor velen! - onbetaalbaar design.

Mári Glas (1968)

* Zie ook: Mári Glas, “Gerrit Rietveld over het wezen van de kunst”

** Verkregen via: Wikipedia
*** De Volkskrant, 15 april 2017.

**** “Gerrit Rietveld. Teksten. Een keuze uit de geschriften van Gerrit Rietveld”, verzameld door Helma van Rens, 1979, Uitgeverij Impress bv Utrecht.