Architect en socioloog Mári Glas (1968) buigt zich over noodlijdende vraagstukken in wetenschap en samenleving. Onder zijn redactie schrijven zijn (half)zussen Rémi ('55), Lis ('57), Mila ('68) en Ira ('83) Glas op hun Eigen Wijze met hem mee, over zelfgekozen onderwerpen. Waar het langer moet, laten zij hun ideeën rijpen op eikenhout en vullen hun eigen blogs hiermee. Waar het korter kán schenken zij hieruit gezamenlijk een Glaasje, van maximaal 300 milliliter, oftewel 300 woorden. Proost!


dinsdag 15 november 2016

Hedendaagse voornamen: "15 minutes of fame"

Mijn hoogzwangere zusje mijmert over voornamen en wij denken met haar mee. 
Want naamgeving is een serieuze zaak.

Zelf deed ik ooit een sociologisch onderzoekje naar populaire voornamen*.
Want uit de nationale naamkeuze kun je iets afleiden over de tijdgeest.
Zo bleken tradiotionele namen de laatste decennia grotendeels verdrongen door moderne namen.
Verder raken Nederlandse ouders steeds meer doordrongen
van het besef dat hun nageslacht zich in een snel veranderende wereld zal moeten ‘onderscheiden'.**
Wat opvalt is dat doopnamen tijdenlang nauwelijks veranderden.
Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg!
Wie als een dubbeltje geboren is wordt nóóit een kwartje.

In de onderstaande grafiekjes(m/v) worden de populairste twintigste-eeuwse doopnamen weergegeven.

De y-as geeft aan hoe vaak de naam – aan het begin van een decennium – in de top tien stond.


Top tien jongensnamen 1900-2010, 
per decennium. 
Grafiek: Mári Glas (2014) 
Gegevens: Meertens Instituut (2014)

Top tien meisjesnamen 1900-2010, 
per decennium. 
Grafiek: Mári Glas (2014) 
Gegevens: Meertens Instituut (2014)


Hieruit blijkt dat namen als Jan en Johannes, evenals Maria en Johanna, onverslaanbaar waren.
Je hóórt het Wilhelmus, op de achtergrond.
Wie kent ze niet: Cor en Corrie, Wim en Wil?
Nee, niet Henk en Ingrid, maar Henk en Hendrika (oftewel Riek).

Vervolgens onderzocht ik, met een rekentrucje, hoe en op welk tempo er een einde kwam aan deze voorspelbaarheid.
Want pakweg na WOII kwam de klad in de ijzeren regelmaat.
Al snel raakten voornamen in een onstuitbare vrije val.
Een naam, hoe zorgvuldig gekozen ook, kan zich steeds minder lang handhaven, op het podium.

In onderstaande grafieken(m/v) is de omloopsnelheid weergegeven van de populairste Nederlanse twintigste-eeuwse voornamen.

Met op de y-as het aantal keren dat een naam die in een bepaald decennium in de prijzen valt, in een volgend decennium eveneens het podium haalt.


Omloopsnelheid populairste jongensnamen 1900-2010. 
Grafiek: Mári Glas (2014) Gegevens: Meertens Instituut     

Omloopsnelheid populairste meisjesnamen 1900-2010. 
Grafiek: Mári Glas (2014) 
Gegevens: Meertens Instituut 

Het moge duidelijk zijn: de wet van fifteen minutes of fame** geldt nu óók voor namen.
De mogelijkheden zijn eindeloos.
Eventuele foutjes zijn voor eigen rekening.
En voor rekening van je kind, natuurlijk.

Arm zusje!

Mári Glas (1968)


* Mári Glas, “Geboren In Den Ring Van Onse Nederlanden”, 12-11-2014
** Andy Warhol, 1968.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten